“Truy tố chuẩn” để tránh bị tòa bác

Chủ nhật, 25/10/2009 “Truy tố chuẩn” để tránh bị tòa bác
24-10-2009 22:51:35 GMT +7HỒ KHẢI HÀ
Kiểm sát viên đang đọc bản luận tội trong một phiên xử lưu động ở quận Thủ Đức (TP.HCM). (Ảnh minh họa, không liên quan đến nội dung bài viết) Ảnh: TG(PL)- Một thực trạng đáng lo là gần đây, nhiều vụ án đã bị tòa án trả hồ sơ về làm lại hoặc tuyên bị cáo không phạm tội. Điều này cho thấy chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra của ngành kiểm sát vẫn chưa thực sự đảm bảo.
Điệp khúc trả hồ sơ

Thực tế, rất nhiều vụ án bị tòa trả hồ sơ điều tra bổ sung năm lần bảy lượt mà vẫn chưa xong. Có thể kể đến vụ nguyên giám đốc Công ty Đầu tư phát triển du lịch và khoa học kỹ thuật (IDC) Đặng Nam Trung bị truy tố về tội tham ô tài sản như một điển hình.

Hồi đầu tháng 9, TAND TP.HCM đã trả hồ sơ để điều tra bổ sung vì có nhiều tình tiết quan trọng chưa rõ, có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng tố tụng như không cho luật sư tham gia từ giai đoạn điều tra... Tính ra, đây đã là lần thứ chín VKS và TAND TP trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Điều đáng nói là yêu cầu điều tra bổ sung của TAND TP đặt ra lần này cũng tương tự như yêu cầu của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM khi hủy bản án sơ thẩm từ hồi tháng 12-2008 nhưng rồi cả cơ quan điều tra lẫn VKS đều không đáp ứng được.

Ngoài việc bị trả hồ sơ, không ít vụ án lại bị đình chỉ sau khi đã khởi tố, truy tố. Chẳng hạn mới đây, trong vụ sai phạm đất đai ở thị xã Móng Cái (Quảng Ninh), VKS tỉnh này đã đình chỉ điều tra đối với hai bị cáo nguyên là phó phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã và phó chủ tịch xã.

Tương tự, VKSND tối cao vừa đình chỉ điều tra vụ lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ xảy ra tại Tổng Công ty Mía đường II, miễn truy cứu trách nhiệm hình sự ba cựu lãnh đạo của tổng công ty này. Cũng mới đây, liên quan đến những tiêu cực trong quá trình thi công tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 2004, VKSND tối cao đã đình chỉ điều tra, miễn trách nhiệm hình sự đối với một cựu phó chủ tịch tỉnh Lai Châu.

Còn hồi đầu năm nay, TAND quận 1 (TP.HCM) cũng đình chỉ vụ Trương Thị Kim phạm tội mua bán trái phép chất ma túy sau khi VKS quận rút quyết định truy tố, thừa nhận chưa đủ cơ sở vững chắc để xác định bị can phạm tội.

Thiếu căn cứ vẫn truy tố

Nhìn lại, không ít vụ án VKS truy tố nhưng tòa tuyên bị cáo trắng án vì thiếu căn cứ buộc tội.

Chẳng hạn vụ ông Đặng Ngọc Dân bị VKS quận Gò Vấp (TP.HCM) truy tố về tội vi phạm các quy định về điều khiểu phương tiện giao thông đường bộ. TAND quận Gò Vấp tuyên ông Dân trắng án vì chứng cứ trong hồ sơ cho thấy ông không có lỗi trong tai nạn. VKS quận kháng nghị, cương quyết giữ quan điểm nhưng lại không đưa ra được chứng cứ buộc tội nào khác với ông Dân nên TAND TP đã y án.

Một vụ khác, VKSND thị xã Thủ Dầu Một (Bình Dương) truy tố 16 bị cáo về hành vi tham ô tiền phí cầu, đường nhưng tòa cho rằng VKS không chứng minh được thiệt hại nên không thể kết tội. Trước đó, TAND huyện Dĩ An (Bình Dương) cũng tuyên một bị cáo trắng án vì thiếu căn cứ buộc tội. Theo tòa, hồ sơ đã được trả điều tra bổ sung nhiều lần trước đó, giờ có trả nữa cũng không thể làm rõ thêm được gì.

Mới đây nhất, TAND huyện Chơn Thành (Bình Phước) vừa xử sơ thẩm lần hai, tuyên bố bị cáo Nguyễn Văn Kiên không phạm tội cố ý gây thương tích và trả tự do ngay tại tòa. Tòa nhận định cơ quan điều tra và VKS đã không làm rõ được thủ phạm là ai, không làm rõ được hung khí nào gây ra thương tật, vết thương của nạn nhân bị tác động bởi ngoại lực nào...

Những nguyên nhân chính

Mổ xẻ thiếu sót, trong nhiều hội nghị, ba ngành tố tụng đã truy ra một số nguyên nhân chính.

Đầu tiên là năng lực tổng hợp, đánh giá chứng cứ, phát hiện các sai sót về tố tụng của một số kiểm sát viên còn hạn chế nên chất lượng cáo trạng truy tố không cao, hồ sơ chưa thể hiện được một cách vững chắc những tình tiết, chứng cứ buộc tội.

Cạnh đó, khả năng và kỹ năng xét hỏi, tranh luận, đối đáp của kiểm sát viên khi thực hành quyền công tố cũng còn nhiều điều phải rèn giũa. Có kiểm sát viên ra tòa tranh luận kém, bị luật sư vặn tơi bời, bí thế nên “bảo lưu ý kiến”, trong khi theo tinh thần cải cách thì bản án là kết quả tranh tụng tại tòa.

Một chuyện nữa là nhiều trường hợp khi tiếp nhận vụ việc, VKS nhận định chưa thấu đáo nên sau khi phê chuẩn việc khởi tố lại phải đình chỉ vì không có căn cứ. Nhiều kiểm sát viên lơi lỏng, không thường xuyên phối hợp, kiểm tra tiến độ điều tra để phát hiện các mâu thuẫn, thiếu sót, vi phạm tố tụng nên chất lượng hồ sơ án kém.

Một vấn đề lớn cũng được các cơ quan tố tụng nhìn nhận chính là chuyện tòa với viện bất đồng quan điểm trong một số vụ án cụ thể. Điều này có thể do pháp luật chưa quy định rõ, còn lỗ hổng... nên “ông hiểu gà, bà hiểu vịt”. Ngoài ra, năng lực của cán bộ tố tụng cũng không đồng đều nên hiểu không hết quy định pháp luật.

100% vụ án phải được kiểm sát

Trong hội nghị triển khai công tác năm 2009, theo Viện trưởng VKSND TP.HCM Võ Thị Kim Hồng, để hạn chế các trường hợp khởi tố điều tra sau đó đình chỉ do không đủ chứng cứ thì cán bộ ngành kiểm sát TP phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính thận trọng, kiên quyết trong việc ra quyết định phê chuẩn, không phê chuẩn, các quyết định áp dụng, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn trong vụ án hình sự. Ngành kiểm sát TP cũng sẽ tăng cường hoạt động kiểm sát điều tra để đảm bảo 100% vụ án đều được kiểm sát từ khi khởi tố...


|
Ban Biên tập | Quảng cáo | Đặt mua báo | Liên hệ
© Pháp Luật TPHCM Online. Cơ quan chủ quản: Sở Tư Pháp Thành Phố Hồ Chí Minh
Số giấy phép: 470/GP-BC, cấp ngày: 25-10-2007. Tổng Biên tập: Phạm Phú Tâm - Tòa soạn: 470 Nguyễn Tri Phương, Quận 10, TPHCM.
Điện thoại - Trị sự: 39271754 - Phát hành: 38112421 - Quảng cáo: 38346909 - Cung cấp văn bản: 38346902. Fax: 38345102
Sáng nay Giang gọi từ tối hôm qua, cùng Lộc, Thắng, Tuấn ra cổng TTYT ăn sáng, về gọi Hải và vào bầm làm vệ sinh và cho MIC ăn. Hải chơi gêm và nắm thông tin báo ĐT, 10:05 về 05 HN sửa lại PHANH trước VIHA, giặt trang phục của Hải, chỉnh lại van nước xuống mức 2/10, nhằm giảm áp lực bơm lên XTEC TAN MY đỡ hỏng van tự động hai chiều và phao đóng ngắt tự động, Hòa 18 PDC làm cho hết trên 100$. Mình sang nhờ Việt về máy TVI, thực ra nó không hỏng mà MOVE nguồn vào điện ở công tắc chính, Trà bật nhẹ quá nó không tiếp xúc tốt và nháy đèn không lên ảnh...Thạch hỏi cách đưa ảnh lên phông và VITINH chậm, nhiều nguyên nhân, trong đó có vào NET và đao phần mềm về nặng, máy lão hóa...
Hôm nay Hải Hà bắt đầu chương trình cải tạo nhà ngõ Rau sau 10 năm sử dụng, nay nâng tầng cho bằng anh em lân bang...
Thư giãn Chủ nhật: Ngựa kéo xe
Bút Nguyên Tử
Nuôi trâu, nuôi bò, nuôi gà, nuôi lợn xoàng, không khá; người nọ chơi trội lên đời tậu luôn con ngựa. Một chú ngựa rặt giống được đem về. Nuôi, lo cỏ lo thóc, chăm chút. Ngựa phổng phao ngó đã con mắt nhưng bắt đầu dở chứng, thường xuyên phá rào chạy rong. Mỗi lần như vậy, chủ phải bở hơi tai rượt tìm. Phải thắng cho nó bộ cương, hãm bớt lại. Khoác yên cương rồi nhưng ngựa vẫn còn hung hãn bứt dây, thấy ai tới gần thì đá. Chủ lo lắng, tìm gặp Bá Nhạc vốn là vua xem tướng ngựa, tác giả Tướng mã kinh, xin ý kiến. Bá Nhạc cười bảo:
- Tốt! Tốt! Ngựa hay ngựa chứng, ngựa chứng ngựa hay, lo gì!
Chủ không tin, tìm gặp Bá Kéo là chủ doanh nghiệp vận tải thô sơ đường bộ thì được khuyên:
- Ngựa là loài bốn chân, nó cũng như con trâu con bò, phải bắt kéo bắt cày. Có kéo có cày mới mới uốn nó được. Muốn trị chứng phá rào, háu chạy háu đá, thì móc vào cho nó chiếc xe, cần thì chất thật nặng vào bắt kéo là nó thuần ngay.
Chủ nghe theo, gắn cho một chiếc xe. Ngựa điên tiết, vùng hất lật cả xe, chạy lách qua lạng lại bất kể, không sao trị nổi. Chủ lo lắng lại tìm Bá Nhạc. Bá Nhạc than:
- Ôi! Ngựa này là ngựa chiến, chí nó là lồng lên hí một tiếng tung vó phi ra trận tiền đánh giặc. Không có giặc thì ít nhất cũng phải đưa nó vào trường đua cho nó thỏa cái sức, thỏa cái chí tung hoành. Nay bắt nó kéo xe thì khác gì con trâu con bò, hỏi sao nó chịu.
Chủ không thông, lại tìm Bá Kéo. Bá Kéo bảo:
- Nó không chịu kéo xe hả? Kéo xe mà cón ngó nghiêng ngó ngửa ngó qua ngó lại hả? Cứ che hai bên mắt nó lại bắt chăm chắm vào một lối như cái hẻm hẹp mà đi là êm.
Chủ nghe theo, lấy hai miếng ván chấn dọc hai bên mắt. Tả hữu không còn, chỉ một lối trước, ngựa chỉ còn ngó tới, mới yên phận kéo xe và được tiếng thơm là ngựa thuần.
B. N. T.
8/08